Begonnen aan geneeskunde met het idee psychiater te worden, verloor ze tijdens haar coschappen haar hart aan Verloskunde. ‘En toen kwam ik op de POP-poli (de afdeling voor zwangeren met een psychische aandoening) van het OLVG terecht…’ glundert Noralie. ‘Hier worden die interesses gecombineerd. Het toeval wil dat ik de oproep van ZonMw las, nét toen ik wilde promoveren. Even daarvoor had ik psychiater Birit Broekman ontmoet, mijn huidige promotor. Het was ons allebei opgevallen hoeveel onbedoelde zwangerschappen we hier zagen. 1 op de 2 was ons vermoeden. Daar moesten we iets mee.’

Monnikenwerk

Lang verhaal kort: dat vermoeden blijkt te kloppen. En niet schrikken: daarmee zijn we vergelijkbaar met ontwikkelingslanden… Noralie: ‘We analyseren zo’n 15.000 dossiers van vrouwen die zichzelf op het moment van de zwangerschap psychisch kwetsbaar vonden. We zijn inmiddels ruim 4.000 dossiers verder en ons gevoel wordt bevestigd: voorlopige data suggereert dat bijna de helft van de psychisch kwetsbare vrouwen aangeeft dat de zwangerschap onbedoeld was.’ Pauline Jansen, collega-onderzoeker uit het Leernetwerk, vroeg zich af hoe Noralie dat aanpakt, zo’n dossieronderzoek. ‘We maken gebruik van CTcue, een programma waarmee je vrije tekst in het elektronisch patiëntendossier kunt doorzoeken,’ legt Noralie uit. ‘Ik kan dan alle bevallingen met een bepaalde DBC (code die de verzekeraar aan elke aandoening, ziekte of behandeling geeft) aanklikken en zoeken op woorden als “niet blij”, “ongewenst”, “onbedoeld”, etc. Dat programma maakt dus een voorselectie van dossiers waar ik vervolgens wel zelf secuur doorheen ga. Met recht monnikenwerk dus!’

Bespreek je het?

Noralie: ‘Redenen van een onbedoelde zwangerschap lopen uiteen. Pil vergeten, verrast door het gegeven überhaupt nog zwanger te kunnen worden of een combinatie van factoren. We proberen het zo goed mogelijk te achterhalen in de interviews die we nu houden. Maar naast ervaringsdeskundigen richten we ons ook op de zorgverleners. Want binnen de psychiatrie lijkt het bespreken van een kinderwens een behoorlijk taboe. Daarom hebben we onder psychiaters een enquête uitgezet met de vraag: bespreek je het? Tenslotte vormt een onbedoelde zwangerschap één van de grootste risico’s op depressie. Signaleert een hulpverlener het op tijd als een cliënt worstelt met het dilemma wel of geen kind? En zo ja, gaat de hulpverlener dan het gesprek hierover aan?’

Taboe

‘Het idee dat onbedoelde zwangerschappen vooral psychiatrisch kwetsbaren treft die geen huis hebben en verslaafd zijn, is achterhaald,’ vervolgt Noralie. ‘Zij vormen maar een heel klein deel van de groep. De meesten zijn vrouwen die op ’t oog goed functioneren. Bij hen lijkt het bijna een soort taboe om te vragen of de zwangerschap eigenlijk onbedoeld was. Want je gaat er eigenlijk niet eens van uit. Uit de interviews met ervaringsdeskundigen komt terug dat zij het onderwerp graag hadden willen bespreken in de behandelkamer. Maar er bestaat jammer genoeg een enorme terughoudendheid in de psychiatrie rondom die kinderwens bespreekbaar maken. Dat komt misschien nog voort uit het verleden, toen gedwongen anticonceptie bij kwetsbare vrouwen nog de norm was. Daarom is het begrijpelijk dat er nu zo’n aarzeling is om het onderwerp wel aan te kaarten. Maar ik ben toch echt van mening dat binnen de psychiatrie alles bespreekbaar moet zijn. Helemaal zo’n groot en belangrijk onderwerp als dit.’

Ik geef het stokje door aan…

Noralie: ‘Na de bevalling zit het erop wat betreft ons onderzoek. Daarom ben ik nieuwsgierig naar het project van Jenneke van Ditzhuijzen. Zij kijkt vooral naar het stuk erna. Hoe vergaat het de vrouwen die tijdens de zwangerschap aangaven het niet gepland te hebben? Hoe kom je er überhaupt achter in welke mate er sprake is van eigen regie in het besluitproces de zwangerschap wel of niet door te zetten? Het lijkt me interessant om daar meer over te horen.’

Lees hier het interview met Jenneke van Ditzhuijzen