Gedreven door de gedachte dat alle kinderen gelijke kansen verdienen, vindt Pauline Jansen haar bezieling in de onderzoeken die ze leidt. ‘Er zijn hele grote verschillen, met name in onderwijs en (psychisch) welzijn. Een deel van die ongelijke kansen, kun je voorkomen. Daarom probeer ik met mijn achtergrond als psycholoog en epidemioloog en nu als hoofdonderzoeker in het Erasmus MC en aan de Erasmus Universiteit Rotterdam te ontrafelen welke factoren een rol spelen in de verschillen en hoe we die kunnen aanpakken.’

Generation R

Paulines project voorziet in de kans om de risico’s bij het allervroegste begin, namelijk een ongeplande zwangerschap, te ontdekken. Pauline: ‘Project UP onderzoekt de risicofactoren van een onbedoelde zwangerschap onder jonge, lager opgeleide vrouwen met een niet-westerse achtergrond.’ Collega-onderzoeker Jens Henrichs was nieuwsgierig naar haar epidemiologische aanpak hierbij. ‘De data van Generation R, een Rotterdams cohort dat 20 jaar geleden 8.000 gezinnen vanaf de vroege zwangerschap tot in de jonge volwassenheid begon te volgen, vormt de basis van ons onderzoek,’ legt ze uit. ‘We volgen de moeders en kinderen – waarvan de oudsten nu dus bijna 20 jaar zijn – in hun ontwikkeling, welzijn en gezondheid door herhaaldelijk metingen te doen in de vorm van vragenlijsten. Naast de enorme hoeveelheid data die dit oplevert, nemen we ook interviews met focusgroepen af. Die interviews met professionals en de doelgroep gebruiken we om richting te geven aan het onderzoek.’

Stress voorkomen

Pauline: ‘Kwetsbare gezinnen en de rol van sociaal economische ongelijkheden, vormt één van mijn onderzoekslijnen. Daardoor begrijp ik inmiddels wat een zwangerschap zoal negatief kan beïnvloeden. We weten dat vrouwen met een lagere opleiding vaker complicaties hebben tijdens de zwangerschap en bevalling. Hun lagere sociale status hangt samen met psychische problemen zoals stress, depressie en angstklachten die zij vaker dan gemiddeld ervaren. Onzekerheid over werk,  en een (te krap) dak boven hun hoofd en geldzorgen vormen een bron van stress, iets dat heel bepalend is voor het verloop van de zwangerschap en de start van het kindje. Daarom zien we gelukkig in de laatste jaren dat er verschillende preventie- en interventieprojecten zijn opgestart die zich ook richten op stressreductie bij zwangere vrouwen.’

Kan je rekenen op je netwerk?

‘Met project UP onderzoeken we welke factoren naast stress nog meer een rol spelen en hoe je daar iets aan kan doen,’ vervolgt Pauline. ‘We kijken bijvoorbeeld ook naar het sociale netwerk van vrouwen. Daarop kunnen leunen, helpt enorm bij een onbedoelde zwangerschap, die daardoor mogelijk minder z’n weerslag op het kind heeft. Heb je hulp als het even nodig is? Dat kan enorm schelen. Als een zorgverlener signaleert dat iemand er praktisch alleen voor staat, kan gekeken worden hoe dat sociale netwerk kan worden vergroot. Door een zwangere bijvoorbeeld met andere aanstaande moeders in contact te brengen die dichtbij wonen.’

Verrassing: weer zwanger!

Pauline: ‘De verhalen die je hoort zijn ongelooflijk, dat zullen andere projectleiders wel herkennen. De variëteit aan wat er allemaal een rol speelt bij ongeplande zwangerschappen, viel me op. Maar ik realiseer me ook terdege dat onze Westerse kijk, nagenoeg alles willen plannen, lang niet altijd opgaat bij deze groep vrouwen. En dat ongepland ook lang niet altijd ongewenst betekent. Wat ik ook opvallend vond, waren verhalen over ongeplande zwangerschappen bij hoger opgeleide vrouwen wiens kinderwens al voltooid was. Die toch verrast werden met nog een zwangerschap. “Je weet toch hoe het werkt?” was mijn eerste gedachte hierover. Of de vrouwen die enorm hebben gefeest met de nodige alcohol en er dan achter komen dat ze zwanger zijn. We denken te snel dat het vooral jonge meiden en niet-westerse vrouwen overkomt, zo’n ongeplande zwangerschap. Maar deze groep vrouwen wordt volgens mij enorm over het hoofd gezien. Daar is op het gebied van preventie dus nog wel wat te doen. Natuurlijk zijn de consequenties voor de zwangerschap anders dan in de risicogroepen, maar ik ben toch benieuwd hoe andere onderzoekers deze groep zien. Meer hierover is hopelijk binnenkort in onze publicatie terug te lezen.’

Ik geef het stokje door aan…

We zijn nu met het onderzoek over de helft. Straks hoop ik aanknopingspunten te hebben gevonden wat precies bij welke groep van invloed is. Preventie werkt niet met “one size fits all-aanpak” als verschillende factoren een rol spelen. Daarom hoop ik dat wij aanknopingspunten vinden voor verschillende leeftijden en verschillende culturele achtergronden. Dan kun je gerichter aan voorlichting en preventie doen. Daarover gesproken ben ik nieuwsgierig naar het onderzoek van Noralie Schonewille. Ik wil haar graag vragen hoe ze het dossieronderzoek aanpakt. Maar vooral hoe die family check eruit gaat zien. Wat bespreek je wel en niet met patiënten? Hebben ze daarover al bevindingen gedaan die interessant zijn om te delen?’

Lees hier het interview met Noralie Schonewille

Neem contact op Met Pauline