Na de aftrap door onze voorzitter Krista Okma, gaf Nina Meels van ZonMw een korte update van de ontwikkelingen bij ZonMw en KOOZ. Nu veel projecten in de afrondende fase komen, is het verzoek de resultaten graag per project aan te leveren als URL of anders per mail aan ZonMw te sturen. De projectleider is zelf verantwoordelijk voor het updaten van de projectresultaten op KOOZ. Ook vindt er een interviewreeks plaats met de projectleiders van de samenwerkingsprojecten over de resultaten van hun project. Hoe de communicatie van de onderzoeksprojecten vorm zal krijgen volgt nog. Voor de twee implementatierondes zijn de aanvragen binnen, hier kunnen we nu nog geen mededelingen over doen. Dit kan in de volgende KOOZ-bijeenkomst terugkomen op 12 juni a.s. Krista geeft een korte update over de laatste ontwikkelingen bij Kansrijke Start. Vanaf 2026 zal Kansrijke Start bij VWS overgaan van een landelijk actieprogramma naar een beleidsthema. En zal het stimuleringsprogramma voor gemeenten en regio’s bij Pharos overgaan in een leerinfrastructuur. Waarbij de focus meer zal komen te liggen op onderlinge uitwisseling, anders dan de huidige 1 op 1 ondersteuning.  De komende tijd zullen er bij VWS rond 2 thema’s, Vroegsignalering en Sterke Ouders, Kansrijke Kinderen, werkgroepen kijken naar welke acties op deze thema’s nog nodig zijn om de Kansrijke Start aanpak ook na 2025 verder te brengen. Halverwege dit jaar zal Pharos ook een eerste versie van een online platform Kansrijke Start lanceren. Goed om te kijken hoe we vanuit KOOZ dit platform kunnen benutten om onze resultaten te delen.

 

Presentatie ‘New Perspectives on Reproductive Choice’

Marianne Cense en Sell Teclemariam (Rutgers & Migration Inc.)

New Perspectives on Reproductive Choice is een (participatief) onderzoek naar de reproductieve keuzes van vluchtelingen, uitgevoerd door onderzoekers met een vluchtelingenachtergrond. Dit onderzoek is een initiatief van Rutgers en Pharos, in nauwe samenwerking met de zelforganisaties Migration Inc., Stichting Himilo, Voice of All Women en Stichting Syrische Vrouwengroep Emmen.

Marianne en Sell beginnen hun presentatie met vijf interessante stellingen die uitnodigen tot nadenken. Bij de vijfde stelling – "Reproductieve keuzes zijn voor alle mensen hetzelfde: het gaat om wat jij wilt in je leven." – lichten zij toe dat dit voor sommigen klopt, maar dat de meeste vluchtelingen juist wél invloed willen uitoefenen op het aantal kinderen en het moment waarop zij kinderen krijgen. Drie factoren spelen hierbij een belangrijke rol:

1. Aanpassing aan een nieuw land – De normen rondom opvoeding in Nederland worden vaak als heel anders ervaren.
2. Navigeren van sociale normen en verwachtingen – Culturele en sociale druk kunnen invloed hebben op reproductieve keuzes.
3. Toegang tot middelen en informatie – Dit betreft niet alleen anticonceptiemiddelen, maar ook betrouwbare voorlichting en begeleiding.

Het participatieve onderzoek, waaronder de interviews, heeft waardevolle inzichten opgeleverd. Marianne en Sell benadrukken dat het winnen van vertrouwen in de eerste fase van een interview essentieel is, evenals het zorgvuldig kiezen en gebruiken van de juiste woorden. Dit draagt bij aan een open en eerlijke uitwisseling van ervaringen en perspectieven.

Het project heeft verschillende waardevolle producten en materialen opgeleverd, waaronder een inspirerende film (te bekijken via de website van Rutgers). Tijdens de leernetwerkbijeenkomst werd deze film vertoond, waarin het leven van vier vluchtelingen op indringende wijze in beeld wordt gebracht, gebaseerd op de onderzoeksresultaten. De film fungeert als een krachtige gespreksstarter en wordt actief gebruikt in trainingen om bewustwording en dialoog te stimuleren. Ook werd in de presentatie aandacht besteed aan hoe je participatief onderzoek goed kunt opzetten en uitvoeren.

Presentatie ‘Shkorey’

Geertje Postma (MyJorley)

Het project Shkorey is in 2020 gestart in Leeuwarden. Samen met Eritrese jongeren en cultural mediators heeft het project een serious game ontwikkeld rondom relaties, seksualiteit, zwangerschap en (jong) ouderschap. In een cultuur-sensitieve digitale spelomgeving krijgen Eritrese mensen toegang tot kennis en informatie over onderwerpen als het menselijk lichaam, veilig vrijen, pre-conceptie, zwangerschap en het opvoeden van jonge kinderen. Ook worden gebruikers vanuit de app op laagdrempelige wijze toe geleid naar lokale zorg- en dienstverleners en andere relevante bronnen van informatie. De inhoud en vormgeving van het spel worden ontwikkeld in samenwerking met doelgroep participanten en met professionals uit o.a. de geboortezorg en beleidsmakers. Geertje licht toe dat de app is ontwikkeld vanuit 3 uitgangspunten:

1. De app moet thuis kunnen worden verkend
2. Hulpmiddel voor zorg en dienstverleners
3. De app moet ook ingezet kunnen worden in een groep

Shkorey richt zich ook op zorg- en dienstverleners die werken met Eritrese cliënten. Door middel van o.a. het spel en bijbehorende handleidingen voor verschillende beroepsgroepen, worden professionals ondersteund om meer cultuur-sensitieve zorg en ondersteuning te kunnen bieden aan Eritrese nieuwkomers op het gebied van seksuele en reproductieve gezondheid.

Naast de serious game heeft het project ook groepsondersteuning voor zwangerschap en ouderschap opgericht op basis van de centering methodiek.

Hoe verder?
Momenteel wordt de Arabische versie van de game doorontwikkeld en Geertje heeft de wens om het project ook regionaal uit te rollen, daar zijn al contacten over gelegd met de regionale Kansrijke Start coalitie.

Via de website en de app blijf je op de hoogte van de ontwikkelingen binnen Shkorey!

Presentatie ‘Onderzoeksprojecten RIVM & DIAPER data infrastructuur’

Joyce Molenaar (RIVM)

Joyce Molenaar van het RIVM legt uit dat naast de drie bestaande onderzoeksprojecten van het RIVM (zie hieronder) een nieuwe, overkoepelende monitor is toegevoegd: de Monitor Functie Eerste 1000 Dagen.

Bestaande onderzoeksprojecten:

1. Monitor Passende Bekostiging van de geboortezorg
2. Monitor Kansrijke Start (landelijk en lokaal)
3. Monitor Onbedoelde Zwangerschappen

De monitor functie eerste 1000 dagen heeft als doel meer inzicht in de gezondheid van (aanstaande) zwangeren, kinderen en het gezin te krijgen & het monitoren van ontwikkelingen (trends) in uitkomsten van het gezondheidsbeleid, preventie en zorg.

Met behulp van DIAPER (Data InfrAstructure for ParEnts and children) zal beschikbare en nieuwe data worden samengebracht, overzichtelijk worden gemaakt en gezamenlijk worden geduid.  Zie hieronder hoe de data uit CBS, Perined en Vektis wordt samengebracht in 1 onderzoeksbestand.

Wanneer je overweegt te willen werken met DIAPER kun je laagdrempelig contact opnemen via diaper@rivm.nl. Zie meer informatie op de website.

Tot de volgende!

De volgende KOOZ leernetwerkbijeenkomst is op donderdag 12 juni 2025. Heb je nog specifieke ideeën of behoeften voor het programma? Laat het ons dan weten via onbedoeldezwangerschap@zonmw.nl 

Tot dan!